گورستان خموشی :تا پای جان
یکی از گورستان‌های تاریخی ایران مربوط به قرون اولیه اسلامی که در شهر تاریخی تون واقع شده‌است و از مقاومت اشک ها، خون ها، ترس ها و رشادت ها روایت دارد.
ابن اثیر در کتاب خود الکامل فی التاریخ می‌نویسد:
مردم شهر تون بر مذهب اسماعیلیه پایدار ماندند و در جنگ و گریز با حکومت مرکزی با اقوام مجاور مانند سیستانیان و غوریان با آنان مشارکت می‌کردند.
در بهار سال۶۵۳ سپاه تاتار که از قلع و قمع بلاد و سرزمین‌ها فراغت یافته بود به رهبری هلاکوخان نوه چنگیز خان مغول رهسپار شهر تون گردیدند.
دلایل و شواهد تاریخی نشان می‌دهد که در گذشته‌های دور ، تون اهمیت و اعتباری تاریخی و جمعیتی داشته، به ویژه تا دوران اقتدار اسماعیلیه و حتی سده‌های پس از آن، به ولایت قهستان تعلق داشته‌است. ایالت تون یکی از مناطق قهستان بوده که بعد از الموت، دومین مرکز مهم فرقه اسماعیلیه بوده و تا حمله مغول دوام داشته‌است.
جیهانی در اشکال‌العالم «تون را به عنوان شهری آباد و بزرگ یاد کرده‌است». از آن به بعد نام تون به مناسبت‌های مختلف در متون و سفرنامه‌ها دیده شده و اغلب از آن به عنوان شهری بزرگ و آباد نام برده شده‌است.
بنا بر آنچه در منهاج سراج آورده‌است :
سه سال قبل از آن که هلاکو شخصاً قدم به میدان نبرد گذارد یکی از سرداران به نام بوغان علیه اسماعیلیان دست به لشکر کشی زد وی بزودی شهر تون و چند قلعه از قلاع اسماعیلیه را تصرف کرد ولی قبل از آن که هلاکو خود به میدان آید، اسماعیلیان توانسته تون و قلاع دیگر را دوباره در حصار گیرند و تسخیر نمایند.
در اواخر سال ۶۵۲ هلاکو خود پای به میدان نهاد. استحکامات دفاعی باعث شد تا هفت روز سپاه خون‌آشام مغول نتواند بر شهر تون مستولی شود و پس از هفت روز با حیله و ترفند بدین مهم دست پیدا کردند و به نابودی آن اقدام نموده و آن را با خاک یکسان کردند.
عطاملک جوینی در کتاب تاریخ جهانگشای آورده‌است:
تا هفتم روز که لشکر بر حصار رفتند و باره آن را بر زمین یکسان کردند و تمام مردان و زنان را به صحرا راندند و از ده سال به بالا را کشتند و چهل هزار نفر سر از بدن جدا کردند.
به دستور سردار مغول بر کران قلعه شهر از قربانیان تپه‌ای ساختند و تخت فرمانده را بر آن نهادند تپه مورد نظر در بین اهالی به تخت هلاکو و گورستان آن به گورستان خاموشی معروف شد.
قسمت قبل: گورستان خموشی : حمله مغول
- ناربوم
- 31 خرداد 1401
- 724 بازدید
